Jak czytanie wpływa na rozwój dziecka?

„Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła”.

Wybitna polska noblistka, Wisława Szymborska, jest autorką tejże sentencji, która zawiera w sobie wiele więcej prawdy, niż można by się spodziewać.

Jeszcze w brzuchu!

Naukowcy dowodzą, że człowiek już około siedemnastego tygodnia życia płodowego słyszy,więc warto czytać naszemu nienarodzonemu jeszcze dziecku, gdyż ma to działanie uspokajającei buduje niezwykłą więź między dzieckiem, a czytającym rodzicem. Taka lektura wcale nie musi być bajką, warto, aby dostarczała pozytywnych przeżyć i emocji obu stronom.

Już jestem!

Kiedy już maluszek pojawia się na świecie to idealny moment, aby kontynuować przygodę z czytaniem i stworzyć cudowny rytuał dający poczucie bezpieczeństwa i cementujący zawiązane więzi. Głos rodzica, zapamiętany jeszcze z życia płodowego wyciszy i przyciągnie uwagę maleńkiego słuchacza.

Już chodzę!

Gdy dziecko zaczyna chodzić, nie zawsze ma ochotę siedzieć słuchając bajeczek, zaspakaja przecież naturalną potrzebę ruchu. Podczas słuchania wystarczy pozwolić dziecku zająć się ulubioną aktywnością.  Naszym głosem może również czytać pacynka, to na pewno zainteresuje i skupi uwagę dziecka. W tym okresie maluch rozwija mowę, czytanie poszerza jego doświadczenia językowe, rozwija słownictwo. Bądź przykładem rodzica z książką w ręku, niech dziecko widzi, że Ty również czytasz.

Przedszkolak!

Wiek przedszkolny to niezwykle ważny czas w życiu dziecka. Intensywnie kształtują się stałe nawyki oraz procesy umysłowe i uczuciowe. To idealny czas na to, by rozbudzać w dzieciach potrzebę obcowania z książką. Odpowiednio dobrane utwory mogą pełnić funkcję terapeutyczną, pomagać rozumieć emocje i radzić sobie z nimi, niekiedy leczyć dziecięce traumy. Przedszkolak słuchając rozwija myślenie twórcze i kreatywność, buduje swoje poczucie wartości. Sprawiamy, że staje się ważny i kochany. Ponadto w dobie „migających ekranów” czytanie staje się znakomitą alternatywą na spędzanie wolnego czasu, ale i też spędzanie wspólnych chwil. Wiek przedszkolny to również moment na pierwsze sukcesy związane z rozpoznawaniem liter i składanie ich w pierwsze samodzielnie przeczytane wyrazy. Samodzielne czytanie otwiera drzwi ku przepięknym przygodom czekającym na przeżycie, to jedna z najważniejszych umiejętności życiowych, dzięki której dziecko rozumie różnorodne teksty, potrafi je opowiedzieć własnymi słowami i dyskutować o nich.

Jestem uczniem!

Na etapie edukacji wczesnoszkolnej, zdecydowana większość dzieci doskonali nabytą już w przedszkolu umiejętność czytania, a książki są im bliskie. Niestety bywa i tak, że to dopiero my nauczyciele stajemy się inicjatorami czytelniczymi dla tych, którzy nie mieli kontaktu z czytaniem w rodzinie. Wówczas szczególnie ważne staje się, abyśmy potrafili tak zorganizować ten proces, aby czynność czytania stanowiła dla ucznia przyjemność, a nie była trudnym, nudnymi wymagającym zajęciem. Ważne, aby młody człowiek szukał w książkach przygód i rozrywek, a zamiast po książkę, nie sięgał po internet i świat wirtualny. Regularne czytanie przez dziecko w okresie wczesnoszkolnym usprawnia jego pamięć i koncentrację  oraz wpływa na poziom jego wiedzy, rozwija zainteresowania i hobby.

Dorosły czytelnik!

Najnowsze badania nad stanem czytelnictwa w Polsce za rok 2023 dokumentują wzrost zainteresowania książkami wśród osób w wieku 15–18 lat, które wracają do czytelniczych praktyk sprzed pandemii. W minionym roku aż 43% Polaków przeczytało co najmniej jedną książkę. To wzrost o 9 p.p., najwięcej od 10 lat. Według badań, również biblioteki cieszą się większym zainteresowaniem, a internet stał się jednym ze źródeł pozyskiwania informacji o książkach. To wiadomości, na które my nauczyciele bardzo czekamy i które dają nadzieję, że nasze wysiłki w promowanie czytelnictwa nie idą na marne. Zatem – czytajmy dzieciom, bo warto!

Anna Fitowska – nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej w Szkole Podstawowej nr 3 im. Mikołaja Kopernika w Wieliczce

Bibliografia:

1. „Mózg dziecka. Przewodnik dla rodziców”, A. Bilbao,  wyd. Bukowy Las, Wrocław 2018

2. https://www.bn.org.pl/raporty-bn/stan-czytelnictwa-w-polsce/stan-czytelnictwa-w-polsce-w-2023

3. „Psychologia rozwojowa” M. Przetacznikowa, G. Makiełło-Jarża. - Wyd. 3. - Warszawa 1980.

4. „Wychowanie przez czytanie” I. Koźmińska, E. Olszewska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2016